KENTSEL SİYASET LİTERATÜRÜNÜN TÜRKİYE YAZIMINDAKİ SERÜVENİ: POLİTİK EKONOMİ VE KURUMSALCI YAKLAŞIMLARIN ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Bu makale, Türkiye’de 2000 sonrası artan kentsel siyaset çalışmalarını gelişmiş ve geç sanayileşmiş ülkelerle ilgili uluslararası literatürü göz önünde bulundurarak, iki ana yaklaşım temelinde analiz etmektedir. Türkiye’deki politik ekonomi temelli yaklaşımlar, neoliberalizm, kentsel kriz, devletlerin yeniden ölçeklendirilmesi gibi teorik bağlamlardan yola çıkarak özellikle büyükşehirlerdeki kentsel dönüşüm, özelleştirme, soylulaştırma, kamu-özel sektör işbirlikleri gibi konulara odaklanmıştır. Türkiye’nin tarihsel özgün koşullarının ve kentsel siyaseti şekillendiren aktörler arasındaki güç ilişkilerinin öneminin altını çizen bu çalışmalarda genel vurgu kapitalizmin neoliberal aşamasındaki genel eğilimlerine yapılmıştır. Merkezi ve yerel yönetimler arasında değişen güç ilişkileri, büyükşehir belediye sistemi, belediye meclisleri, yerel yönetişim mekanizmaları gibi temalarsa, kentsel siyasetin kurumsal mimarisini çalışanlar tarafından ele alınır. Bu literatürde de kurumları, formel yapılarının ötesinde enformel ilişki ağları, normlar, güç ilişkileri ve tarihsel arka planıyla ele alan çalışmalar zayıf kalmıştır. Bu makale, Türkiye’deki kentsel siyaset literatürünü, geç sanayileşmiş ülkelerle ilgili politik ekonomi yönelimli güncel araştırmaları ve Türkiye’de gecekondulaşma çalışmalarının mirasını göz önünde bulundurarak tartışmaktadır.

This article analyzes the urban politics literature in Turkey after 2000 on the basis of two main approaches, by engaging with different studies of urban politics in both developed and late industrializing countries. The political economy approach widely focuses on themes like urban transformation, gentrification, and public-private partnership in metropolitan cities, basing on theoretical frameworks of neoliberalism, urban crises, and state rescaling. This literature underlines the importance of historical conditions peculiar to Turkey in shaping of urban spaces and power relations among political actors and primary emphasis remains on general trends of capitalism during its neoliberal phase. Secondly, scholars studying the institutional architecture of urban politics focus on themes, such as the reconfiguration of intergovernmental power relations, structure of the metropolitan municipal system, municipal councils, and local governance mechanisms. This literature however misses studies considering institutions as informal relationship networks, norms and power relations beyond their formal structures and taking historical background in consideration. This article aims at discussing the urban politics literature in Turkey by engaging with the recent political economy based studies on late industrializing countries and legacy of gecekondu studies in Turkey.