Okuma Eğitimi Alanındaki Kuramsal Kitaplarda Okumanın Kavram Alanına Yönelik Eleştirel Bir Değerlendirme

Abstract

Türkçe öğretmenliği lisans programlarının 5. döneminde “Anlama Teknikleri 1: Okuma Eğitimi” adlıders verilir. Bu derste genellikle Türkçe öğretimi ile ilgili kaynakların okuma eğitimi bölümleri ve/veyabaşlı başına okuma eğitimini konu alan ders kitapları okutulur. Okuma eğitimi ile ilgili ders kitaplarınınve bölümlerin okumanın kavram alanını yansıtması, okumayı ve okutmayı özendirmesi ve öğretmenadaylarını okuma eğitimine hazırlaması beklenir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni yetiştirirkenokuma eğitimi alanında sıklıkla kullanılan on ders kitabında ön plana çıkan okumanın kavram alanınıtartışmaya açmaktır. İncelenen on ders kitabı belirlenirken temsil yeterliliği için uzman görüşünebaşvurulmuştur. Örneklem alınan kitaplarda ön plana çıkan kavramlar sınıflandırılmış veörneklendirilmiştir. Ayrıca Almanca ve edebiyat dersinin gelişim tarihinin ele alındığı iki kaynak da yineokumanın kavram alanını belirlemek amacıyla değerlendirilmiş, böylece Türkçe ve Almanca eğitimindeokumanın kavram alanına ilişkin farklılıklar üzerinde durulmuştur. Betimsel bir nitelik taşıyan buçalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkçe kitaplarda tespit edilen kavramlar şunlardır:fizyolojik kavramlar, fiziksel kavramlar, alışkanlık, hız, metin, bilgi, kelime hazinesi, sosyallik veanlama. Almanca kaynaklarda Türkçe kaynaklardan farklı olan bazı kavramlar ise şunlardır: okumasosyalleşmesi, yazınsal sosyalleşme, alımlama estetiği, metin ve okur etkileşimi, özerklik, birey olma,kimlik/kişilik geliştirici/güçlendirici bir süreç olarak okuma, özeleştirel okuma, okuma dinamiği, okumaheyecanı, okuma coşkusu, okuma iklimi, okuma motivasyonu, okuma deneyimi, okuma yapılandırması.Bu çalışmada, ortaya çıkan bu farklılıkların nedenleri değerlendirilmiştir.

The course titled "Understanding Techniques 1: Reading Education" is given in the 5thsemester of Turkish language teaching programs. In this course, reading education sections of Turkisheducation sources are examined or, in these lessons, textbooks titled "reading education" are read. Thesebooks and chapters should reflect the field concept of reading and encourage reading. These books shouldprepare teacher candidates for reading instruction. The aim of this study is to determine the field conceptof reading in theoretical books in the field of reading education. For this purpose, ten theoretical bookswere examined. When these books were determined, expert opinion was applied for the adequacy ofrepresentation. The concepts in the sampled books were classified and explained in the "findings" section.In addition, two sources addressing the development history of the German language and literature coursewere evaluated in order to determine the field concept of reading. Thus, differences in the field concept ofreading in Turkish education and German language education are emphasized. This study is descriptive.Content analysis method was used in this study. Concepts found in Turkish books are: physiologicalconcepts, physical concepts, habit, speed, text, knowledge, vocabulary, sociability and comprehension.Some concepts that are different from Turkish sources in German sources are: reading socialization,literary socialization, reception aesthetics, text and reader interaction, autonomy, individuality, reading asan identity / personality enhancing process, self-critical reading, reading dynamics, reading climax,reading climate, reading motivation, reading experience, reading structuring. The reasons for thesedifferences have been evaluated in this study.