Aile İşletmelerinin Devamlılığında Nepotizm Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma

Abstract

The study deals with how effective planned nepotism is on the continuity of small and medium-size hotels in Muğla province with a view of strategic management. The data were collected from 13 family enterprises selected with purposeful and snowball sampling with the help of semi-structured interviews and done content analysis. Findings are presented in three themes; a) attitude towards nepotism, (b) planned nepotism practices, (c) succession process in family-owned hotels and nepotism. The result of the research has shown that there was a desire in the founders to implement planned nepotism, but not in nepots. This poses a significant problem for the continuity of family businesses. Moreover, research results show that nepotism differs in small and medium-sized family businesses. Another finding reached in the research that the activities towards planned nepotism also increase as the number of employees in the hotel increases and the effort given to the enterprise by the founder ascends.

Aile işletmelerinde nepotizm uygulamaları üzerine yapılan çalışmalar, genellikle nepotizmin çalışanlar üzerindeki etkilerini incelemeye yöneliktir. Oysaki uygulamada nepotizmin büyük ve başarılı aile işletmeleri tarafından bir yönetim stratejisi olarak -özellikle devir sürecinde- etkili şekilde uygulandığı göze çarpmaktadır. Bu çalışma, stratejik yönetim bakış açısı ile küçük ve orta büyüklükteki aile işletmelerinin devamlılığında planlı nepotizmin nasıl bir etkisinin olduğunu ele almaktadır. Bu amaçla, 13 aile işletmesi mensubundan yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile veri toplanmıştır. Veriler, içerik analizi yapılarak incelenmiştir. Araştırmanın bulguları, (a) nepotizme yönelik tutum, (b) planlı nepotizm uygulamaları, (c) aile işletmesinin devri ve nepotizm, olmak üzere dört ana tema etrafında sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda, kurucularda planlı nepotizm uygulamaya dönük istek olduğu, ancak nepotlarda bu isteğin bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, aile işletmelerinin devamlılığı açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır. Ayrıca, araştırma sonuçları nepotizmin küçük ve orta büyüklükteki aile işletmelerinde farklılaştığını göstermektedir. İşletmede çalışan sayısı artıkça ve kurucu tarafından işletmeye verilen emek arttıkça, planlı nepotizmine yönelik faaliyetler de artmaktadır. Araştırma bulguları literatürdeki teorik bulgular ekseninde tartışılarak yorumlanmıştır.